Nog voordat we spreken over welke leidende principes onontbeerlijk zijn om gezond te groeien als organisatie is het belangrijk om nog een laag dieper te gaan. Niet zozeer hoe je de dingen aanpakt, maar waarom dat überhaupt de moeite waard zou zijn.
Oftewel: wat is werk eigenlijk voor iets? Welk nut hebben organisaties nu echt? En wat maakt het al dan niet waardevol, of interessant om daar gezond mee om te gaan?
Midden in het hart van de groeipiramide vind je daarom onze ‘theorie van werk’. Onze visie op wat werk wel is, en wat het niet is. Hoewel onze visie verre van (uit-)sluitend is geeft deze wel handvaten om verder na te denken over de rol van werk (en organisaties, de plek waar werk vaak plaatsvindt) in het leven van alledag.
Op basis van deze visie of diepste overtuiging kun je vervolgens ook gaan afleiden wat je al dan niet moet doen om organisaties op een gezonde manier te laten groeien!
Visie op werk
Allereerst gaat onze theorie van werk (wederom) uit van een holistische zienswijze. Dit is de basis onder alle andere aanvullingen op onze theorie van werk. Werk is meer dan alleen een boterham verdienen. Als we werk en organisaties namelijk enkel reduceren tot de economische functie van waardecreatie (of het afgeleide resultaat daarvan: rendement) dan doen we in onze optiek de rol van werk tekort!
"Wat is werk eigenlijk voor iets? Welk nut hebben organisaties nu echt? En wat maakt het al dan niet waardevol, of interessant om daar gezond mee om te gaan?"
Waarom?
Omdat er naast de economische functie (hoewel erg belangrijk) ook andere vitale functies, zoals sociaal-culturele, maatschappelijke en zelfs spirituele functies te onderscheiden zijn.
Hoewel in de laatste eeuwen zeker geëxperimenteerd is met diverse systemen (kapitalisme als uiterste van een economisch paradigma op werk en socialisme wellicht als uiterste van een maatschappelijk paradigma op werk en organisaties?) kunnen we nog niet stellen dat er een modus operandi gevonden is die recht doet aan de holistische visie op werk en organisaties die wij menen te zien als gezond.
Hieronder leggen we in een kort drieluik uit waarom werk en organisaties volgens ons juist van grote waarde zijn op velerlei gebied – vandaar ook onze diepe drive om met ons ‘gezond groeien’-gedachtegoed en trajecten maximale impact te maken!
1) Gezond werk & gezonde organisaties verbeteren de mens-mens relatie
Misschien niet het allereerste waar je aan denkt bij werk en organisaties, maar het vermogen om samen te werken en gezamenlijk te komen tot een prestatie is van groot belang op het groeps- en zelfbeeld van mensen. Hoe zou een wereld er uit zien waarin niks gemaakt hoefde te worden en iedereen á la zuigeling werd verwend totdat hij of zij oud was?
"Hoe zou een wereld er uit zien waarin niks gemaakt hoefde te worden en iedereen á la zuigeling werd verwend totdat hij of zij oud was?"
De diepgewortelde menselijke neiging om samen te creëren kan leiden tot veel moois. Je herkent vast het gevoel dat je met anderen deelt na een dag lang zwoegen op een project, en het uiteindelijk naar tevredenheid van jezelf en de klant opleveren. Je herkent dat werk en organisatie soms niet vanzelf gaan, maar het is de moeite om samen met anderen iets moois neer te zetten – dat geeft voldoening en richting in je leven!
Maar net zoals veel mooie dingen kan het ook vreselijk mis gaan. Want wat gebeurt er als je groeps- of mensbeeld alleen nog maar bepaald wordt door werk? Of als sommige mensen worden uitgesloten van kansen op gezond werk? Of dat kapitaal zo verdeeld is dat er voor sommigen een dusdanig zware kostenstructuur op hen drukt (in de zin van huur, alimentatie, schulden of hypotheek) dat de vrijheid ontbreekt om op het gebied van werk überhaupt zelfstandig keuzes te kunnen maken?
Dan ruïneert werk juist mensen en zijn organisaties niet de gezonde entiteiten die mensen verder helpen maar ze juist uitbuiten of kleineren..
Op het sociaal-culturele vlak kan werk dus gigantisch bijdragen aan gezonde groei van mens en maatschappij, maar ook ontzettend veel roet in het eten gooien. Organisaties kunnen in potentie plekken van leven, maar ook van ´doodsheid´ zijn.
"Organisaties kunnen in potentie plekken van leven, maar ook van ´doodsheid´ zijn."
Steekwoorden: sociale rechtvaardigheid, gezonde cultuur.
2) Gezond werk & gezonde organisaties verbeteren de mens-omgeving relatie
In onze visie zijn werk en organisaties een van de grootste mechanismen om de relatie tussen de mens(heid) en haar omgeving te verbeteren. Denk hierbij niet enkel aan het verminderen van uitstoot van broeikasgassen (veelal door industrialisatie) of het tegengaan van de ‘plastic soup’ (gevolg van massaproductie en consumentisme) maar misschien juist wel aan de positieve bijdrage die organisaties kunnen leveren aan het herstellen van ecologisch evenwicht.
De term ecologisch evenwicht speelt hierin een belangrijke rol. Binnen de spelregels van onze aarde creatief en verantwoord tot gezamenlijke waardecreatie komen is daarbij key.
En ja, het moge duidelijk zijn dat het huidige economische systeem en klimaat niet echt uitnodigt tot een minimum aanzet naar ecologische verantwoordelijkheid. Van businessopleidingen tot aan overheidstoezicht, bedrijven worden nog veelal gezien als ‘moneymakers’. En als zodanig worden ze noch op visie- als op beleidsvorming geconfronteerd met verantwoordelijk ten aanzien van bijv. vervuiling en verschraling van de aarde.
"De term ecologisch evenwicht speelt hierin een belangrijke rol. Binnen de spelregels van onze aarde creatief en verantwoord tot gezamenlijke waardecreatie komen is daarbij key."
Wij geloven dat voor langdurige gezonde groei een theorie van werk omarmt moet worden waarin dit anders ligt. Werk zou juist moeten bijdragen aan de verbetering van de mens-omgevingsrelatie. Wat zou het mooi zijn als juist daar waar mensen samenwerken om waarde te creëren dat niet ten koste gaat van de (in-)directe omgeving, maar dat er gebalanceerd wordt gegroeid – met ruimte en aandacht voor milieu, natuur en prestaties binnen de menselijke maat.
Steekwoorden: ecologisch evenwicht, gezond presteren.
3)Gezond werk & gezonde organisaties verbeteren de mens-God (of ‘het hogere’) relatie
Heb je ooit voor je werk wel eens iets gemaakt of moeten maken waarvan je achteraf dacht ‘dit doe ik nooit meer, ik schaam me er voor!’. Dergelijke gevoelens kunnen tot uiting komen als we werk reduceren tot zijn economische aspect, en geen of weinig aandacht hebben voor de connectie met zinvolle, betekenisvolle waardecreatie. En dan hebben we het zeker niet over een verschil tussen bijvoorbeeld productiewerk en denkwerk, maar veel eerder over het verschil tussen zinvol werk en ‘onzin-vol’ werk.
Kun je met jouw werk bijdragen aan het hogere? Zie je het eindresultaat van jouw werk? Worden anderen er blij van? Zou je kunnen zeggen dat je met jouw werk invulling geeft aan een hoger doel in je leven?
Hoewel we inzien dat werk en organisaties verre van perfect zijn en - dat ook tot zekere hoogte zullen blijven - geloven we dat juist het verbeteren van de ‘mens-God’-relatie (of de mens met het hogere) bij echt gezond werk altijd meespeelt.
Hoe die zingeving eruit ziet verschilt van mens tot mens, en kan van timmerman tot IT’er compleet anders uitpakken. Toch gaan we er vanuit dat er een bepaald ‘goddelijk’ aspect aan waardecreatie kleeft, waarmee de mens in staat is om ‘goede’ en ‘slechte’ waardecreatie op te tuigen.
"Kun je met jouw werk bijdragen aan het hogere? Zie je het eindresultaat van jouw werk? Worden anderen er blij van? Zou je kunnen zeggen dat je met jouw werk invulling geeft aan een hoger doel in je leven? "
Het negeren van deze dimensie werpt ons wederom terug op het economisch niveau (eendimensionaal) waar deze vraag simpelweg niet bestaat – en er dus ook geen ethische check is op creatie an sich! Daar wordt het ronduit gevaarlijk.
Steekwoorden: zinvolle waardecreatie, gezond opvallen.
Voorwaarts met werk
Werk als essentieel onderdeel zien van wie je kunt zijn als mens verbreedt de horizon en biedt zicht en mogelijkheden voor organisaties die willen investeren in deze holistische groei.
Het vertrekpunt daarbij is het inzicht dat werk en organisaties niet enkel economische begrippen zijn, maar net zozeer sociaal-culturele, maatschappelijke en spirituele versnellers – dan wel blokkers!
Dat betekent een compleet andere kijk op de waarde van werk ten opzichte van het heersende paradigma, maar volgens ons eentje die absoluut de moeite waard is om te ontdekken en omarmen. Voor ons al met al reden te over om alle capaciteiten en creativiteit die we bezitten in te zetten om organisaties te helpen om gezond te groeien!
"Werk als essentieel onderdeel zien van wie je kunt zijn als mens verbreedt de horizon."
Onze theory of work delen met je directie of MT? Download 'em hieronder gratis en ga voor jouw organisatie vast eens aan de slag met ophalen welke rol werk (onuitgesproken) inneemt.
Wil je een stapje dieper gaan, en verder inzoomen op de rol en betekenis van werk voor jezelf en jouw organisatie? Neem gerust contact op met Dick (dick@voorwaarts.org / 0184-764064), verantwoordelijk voor werkgebied strategie.
Comments